ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: World Health Day:: 7 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ‘ਚ ‘ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਦਿਵਸ’ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ‘ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਿਹਤ ਪ੍ਰਤੀ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਕੁਝ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਨੇ ਇੱਕ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਖੋਜ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਦੀ 99 ਫੀਸਦੀ ਆਬਾਦੀ ਗੰਦੀ ਹਵਾ ‘ਚ ਸਾਹ ਲੈਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਧਰਤੀ ‘ਤੇ ਲਗਪਗ 797 ਕਰੋੜ ਲੋਕ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੀ ਮਾਰ ਹੇਠ ਰਹਿ ਰਹੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਅਸਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ‘ਤੇ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ।
117 ਦੇਸ਼ਾਂ ‘ਤੇ ਕੀਤੀ ਗਈ ਖੋਜ
ਡਬਲਯੂਐਚਓ ਦੀ ਟੀਮ ਨੇ 117 ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ 6,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੀ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕੀਤੀ। ਖੋਜ ਨਤੀਜੇ ਦਿਖਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਅੱਜ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇਸ਼ ਪਹਿਲਾਂ ਨਾਲੋਂ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ‘ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖ ਰਹੇ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸਰੀਰ ‘ਚ ਸਾਹ ਲੈਣ ‘ਤੇ ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ ਤੇ ਬਹੁਤ ਛੋਟੇ ਕਣ ਦਾਖਲ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਘੱਟ ਤੇ ਮੱਧ ਆਮਦਨ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ‘ਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲ ਰਹੀ ਹੈ।
ਕਿਉਂ ਹੈ ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ ਖ਼ਤਰਨਾਕ?
ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ (NO2) ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਜ਼ਹਿਰੀਲੀ ਗੈਸ ਹੈ। ਇਹ ਫਾਸਿਲ ਫਿਊਲ (ਫਾਸਿਲ ਫਿਊਲ) ਨੂੰ ਸਾੜ ਕੇ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ। ਭਾਵ ਇਹ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਡਰਾਈਵਿੰਗ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ, ਪਾਵਰ ਪਲਾਂਟ ਜਾਂ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ। NO2 ਸਾਹ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਦਮੇ ਦੇ ਜੋਖਮ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਹਵਾ ਦੇ ਕਿਹੜੇ ਕਣ ਹਨ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ?
ਹਵਾ ‘ਚ ਮੌਜੂਦ ਪਾਰਟੀਕੁਲੇਟ ਮੈਟਰ (PM) ਮਨੁੱਖੀ ਫੇਫੜਿਆਂ ਲਈ ਜ਼ਹਿਰ ਵਾਂਗ ਹੈ। WHO ਨੇ ਇਸ ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਪੀਐਮ 10 ਤੇ ਪੀਐਮ 2.5 ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਹਵਾ ‘ਚ ਮੌਜੂਦ ਕਣ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਆਕਾਰ 10 ਮਾਈਕ੍ਰੋਮੀਟਰ ਜਾਂ ਘੱਟ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਾਰਨ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੌਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਦੋਵੇਂ ਸਮੂਹਾਂ ਦੇ ਕਣ ਜੈਵਿਕ ਈਂਧਨ ਨੂੰ ਜਲਾਉਣ ਨਾਲ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਇਹ ਸਾਡੀ ਸਿਹਤ ਲਈ ਵੱਡਾ ਖਤਰਾ ਹਨ।
